Komisja d/s Testów Psychologicznych PTP przygotowała kategoryzację narzędzi diagnostycznych z punktu widzenia dostępu do nich różnych grup użytkowników, kwalifikacji wymaganych przy zakupie testów. Wymagania te obowiązują od 1 stycznia 2013 roku.
W czerwcu 2010 roku Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychologicznego wznowił działalność Komisji do spraw Testów Psychologicznych. Jednym z celów jej działania było uporządkowanie dostępu do oferowanych na rynku narzędzi diagnostycznych. Komisja zaprosiła do współpracy głównych wydawców testów, z zaproszenia skorzystały jedynie Pracownia Testów Psychologicznych PTP oraz wydawnictwo ERDA.
Potrzeba określenia jednoznacznych reguł dotyczących możliwości dostępu do testów wynika z jednej strony z ich dużego zróżnicowania ze względu na kompetencje potrzebne do ich poprawnego stosowania, a z drugiej strony - ze względu na ich zróżnicowane przeznaczenie (nie tylko psychologowie są ich adresatami). Dokonując wstępnej kategoryzacji testów, Komisja brała pod uwagę następujące kryteria:
- Konsekwencje użycia danego testu dla osoby badanej - im poważniejsze są te konsekwencje, tym wyższe kwalifikacje należy posiadać, by móc dany test stosować. Testy mające duże konsekwencje dla osoby badanej, to takie, których wyniki mogą być podstawą decyzji wpływających na zmianę losu jednostki (orzecznictwo, opinie mające konsekwencje prawne).
- Diagnozowane obszary - im bardziej pogłębionej wiedzy psychologicznej wymaga użycie danego testu oraz im bardziej "wrażliwą" zmienną mierzy, tym wyższe kwalifikacje należy posiadać, by móc go stosować. Przykładem "wrażliwej" zmiennej jest inteligencja, a "mało wrażliwej" - zainteresowania.
- Kompetencje psychometryczne - czy poprawne użycie danego testu (ocena i interpretacja wyników) wymaga dogłębnej znajomości psychometrii, czy też możliwe jest na podstawie informacji zawartych w podręczniku.
- Trudność w stosowaniu - czy poprawne użycie testu wymaga specyficznych kompetencji nabywanych w toku studiów lub szkoleń, czy też wystarczy znajomość instrukcji.
Dodatkowym kryterium była decyzja Autora testu - niektórzy z nich kierując test do publikacji zastrzegali, że ma być dostępny nie tylko dla psychologów. Testy te oznaczone są w spisie A.
Kategoryzacja zaproponowana przez Komisję do spraw Testów Psychologicznych, a także opis wymaganych kwalifikacji i dokumentów niezbędnych do zakupu testów z poszczególnych kategorii, zostały skierowane do szerokiej konsultacji obejmującej Instytuty Psychologii uczelni wyższych, stowarzyszenia psychologów i oddziały Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Na podstawie uzyskanych opinii wprowadzono szereg zmian, modyfikując wersję pierwotną. Aktualna lista testów przynależnych do poszczególnych kategorii, która będzie uzupełniana wraz z pojawianiem się nowych testów, przedstawiona jest poniżej.
Należy podkreślić, że uwzględnienie danego testu w tej kategoryzacji nie oznacza pozytywnej oceny jego wartości. Spis zawiera testy dostępne na rynku, opublikowane przez wymienione na wstępie dwa wydawnictwa. Ocenie testów służyć będą recenzje, których przygotowaniem ma zająć się Zespół ds. testów psychologicznych przy Komitecie Psychologii PAN.
KATEGORYZACJA TESTÓW
(obejmuje testy wydawnictw PTP PTP oraz ERDA)
Umieszczenie narzędzia w kategoryzacji nie oznacza pozytywnej oceny jego wartości.
A - TESTY DLA PSYCHOLOGÓW; DLA INNYCH PROFESJONALISTÓW
Lp. | Skrót | Pełna nazwa testu | Szczególnie przydatne dla: |
1 | AISA | Skala Akceptacji Choroby | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci |
2 | BHI-12 | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
3 | BPCQA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
4 | CECSA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
5 | COPEA | Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci |
6 | CSQA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
7 | CSS3 | Pedagodzy, logopedzi | |
8 | CSS5 | Pedagodzy, logopedzi | |
9 | DOMEK | Pedagodzy, logopedzi | |
10 | DS14A | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
11 | DYK3 | Pedagodzy, logopedzi | |
12 | DYK5 | Pedagodzy, logopedzi | |
13 | DYSLEKSJA 3 | Psychologowie, pedagodzy, logopedzi (wymagany dyplom ukończenia studiów magisterskich (lub podyplomowych) kierunkowych) | |
14 | DYSLEKSJA 5
| Diagnoza dysleksji u uczniów klasy V szkoły podstawowej | Psychologowie, pedagodzy, logopedzi (wymagany dyplom ukończenia studiów magisterskich (lub podyplomowych) kierunkowych) |
15 | GHQ | Psychologowie, lekarze, głównie psychiatrzy (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych lub medycznych - lekarze) | |
16 | GSESA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
17 | IZZA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
18 | JSRA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
19 | KMC | Badania naukowe | |
20 | KNS | Pedagodzy, socjolodzy, lekarze, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
21 | KompOSA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
22 | LKZA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
23 | LOT-RA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
24 | LWOA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
25 | ŁATYSZ | Pedagodzy, logopedzi | |
26 | MHLCA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
27 | Mini-COPEA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
28 | Mini-MACA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
29 | MINIMENTAL | Lekarze, pielęgniarki po studiach | |
30 | NJ | Pedagodzy, logopedzi | |
31 | NPPPZ | psychologowie, socjologowie, pedagodzy, psychoterapeuci, personel medyczny, pracownicy ochrony i promocji zdrowia (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych, socjologicznych, pedagogicznych, medycznych lub ochrony i promocji zdrowia) | |
32 | NPSR | Psychologowie, socjologowie, pedagodzy, personel medyczny, pracownicy ochrony i promocji zdrowia (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych, socjologicznych, medycznych lub ochrony i promocji zdrowia) | |
33 | PRFA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
34 | PSS-10A | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
35 | RVS | Pedagodzy, socjolodzy, filozofowie | |
36 | SCID-I | SCID-I Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń z Osi I DSM-IV-TR | Psychiatrzy |
37 | SCID-5-PD | Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości DSM-5 | Psychiatrzy |
38 | SEGA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
39 | SKREŚL | Pedagodzy, logopedzi | |
40 | SPO | Skala Postaw Obywatelskich | Psychologowie społeczni, socjolodzy, pedagodzy |
41 | SWLSA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
42 | TABA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
43 | TSN | Psychologowie, pedagodzy, logopedzi (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych lub pedagogicznych) | |
44 | TSN-M, TSN-S | Test Szybkiego Nazywania – wersje dla dzieci Młodszych oraz dla dzieci Starszych | Pedagodzy, logopedzi |
45 | TYP-AA | Lekarze, socjolodzy, pedagodzy, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
46 | TZ | Doradcy zawodowi | |
47 | TZJ | Pedagodzy | |
48 | UF3 | Pedagodzy, logopedzi | |
49 | UF5 | Pedagodzy, logopedzi | |
50 | UZ | Pedagodzy, logopedzi | |
51 | WKP | Doradcy zawodowi | |
52 | ZETO | Pedagodzy, logopedzi |
A+ - TESTY DLA PSYCHOLOGÓW; DLA INNYCH PROFESJONALISTÓW PO SZKOLENIU
DOSTĘPNOŚĆ DLA NIEPSYCHOLOGA: TESTY WYMAGAJĄCE UKOŃCZENIA SZKOLENIA Z ZAKRESU KONKRETNEGO TESTU (NIE JEST WYMAGANE SZKOLENIE Z PSYCHOMETRII)
Lp. | Skrót | Pełna nazwa testu | Szczególnie przydatne dla: |
1 | ADI-R | Wywiad do Diagnozy Autyzmu – Wersja zrewidowana | Psychologowie, psychiatrzy, pedagodzy specjalni |
2 | ADOS-2 | Protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu | Psychologowie, lekarze, pedagodzy, logopedzi |
B1 - DLA PSYCHOLOGÓW; DLA INNYCH PROFESJONALISTÓW PO SZKOLENIU
DOSTĘPNOŚĆ DLA NIEPSYCHOLOGA: TESTY WYMAGAJĄCE JEDYNIE UKOŃCZENIA OGÓLNEGO SZKOLENIA Z PSYCHOMETRII ZAKOŃCZONEGO EGZAMINEM
Lp. | Skrót | Pełna nazwa testu | Szczególnie przydatne dla: |
1 | BDI-II | Inwentarz depresji Becka – wydanie drugie | Lekarze, promocja zdrowia, psychoterapeuci |
2 | KKSA | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
3 | KPŻ | Pedagodzy, socjolodzy, filozofowie | |
4 | KSS | Satysfakcja Seksualna w Bliskich Związkach | |
5 | LJI | Sytuacyjny Test Menedżerski. Wersja LJI-2 oraz S-LJI | |
6 | PROKOS | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
7 | PT | Kwestionariusz Pozytywności | Psycholodzy, pedagodzy, psychoterapeuci, promocja zdrowia, doradztwo zawodowe, rozwój osobisty |
8 | SESA | Pedagodzy, socjolodzy | |
10 | SUPIN | Lekarze, promocja zdrowia, psychoterapeuci | |
11 | UMACL | Lekarze, promocja zdrowia, psychoterapeuci |
B2 - DLA PSYCHOLOGÓW; DLA INNYCH PROFESJONALISTÓW PO SZKOLENIU
DOSTĘPNOŚĆ DLA NIEPSYCHOLOGA: TESTY WYMAGAJĄCE UKOŃCZENIA OGÓLNEGO SZKOLENIA Z PSYCHOMETRII ZAKOŃCZONEGO EGZAMINEM, A NASTĘPNIE SZKOLENIA Z ZAKRESU TEGO KONKRETNEGO TESTU (LUB GRUPY PODOBNYCH TESTÓW)
Lp. | Skrót | Pełna nazwa testu | Szczególnie przydatne dla: |
1 | ABAS-3 | System Oceny Zachowań Adaptacyjnych – wydanie trzecie | Psycholodzy, pedagodzy, pedagodzy specjalni, terapeuci zajęciowi |
2 | ASRS | Lekarze pediatrzy | |
3 | BIP | Specjaliści HR, doradcy zawodowi. | |
4 | CDI 2 | Zestaw Kwestionariuszy do Diagnozy Depresji u Dzieci i Młodzieży | Lekarze pediatrzy |
5 | CONNERS 3 | Lekarze pediatrzy | |
5 | CwP | Specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
6 | DINEMO | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
7 | DMI-2A | Pedagodzy | |
8 | DTVP-3 | Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej – wydanie trzecie | Psychologowie (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych); pedagodzy, terapeuci zajęciowi, nauczyciele – po odbyciu szkolenia |
9 | FROSTIG | Pedagodzy | |
10 | HERMANS | Psychologowie (wymagany dyplom magisterski studiów psychologicznych); psychoterapeuci, terapeuci uzależnień - po odbyciu szkolenia | |
11 | INTE | Pedagodzy, lekarze, promocja zdrowia, socjolodzy | |
12 | KR | Psychologowie, psychoterapeuci | |
13 | LBQ | Specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
14 | LMI | Inwentarz Motywacji Osiągnięć (Leistungsmotivationsinventar) | Specjaliści HR, doradcy zawodowi |
15 | PKIE | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
16 | PSI-4 | Inwentarz Stresu Rodzicielskiego | Psychologowie; pedagodzy, psychiatrzy, pielęgniarki pediatryczne i psychiatryczne |
17 | RHLB-PL | Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych … | Neurologopedzi |
18 | SIE-T | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
19 | SIPA | Inwentarz Stresu Rodzicielskiego dla Rodziców Nastolatków | |
19 | TCT-DP | Pedagodzy | |
20 | TKR | Pedagodzy | |
21 | TPE | Test Płynności Ekspresyjnej | Psychologowie; pedagodzy i inni specjaliści zainteresowani diagnozowaniem i ćwiczeniem kreatywności |
22 | TRE | Pedagodzy, specjaliści HR, doradcy zawodowi | |
23 | WERK | Specjaliści HR, doradcy zawodowi |
C - TESTY TYLKO DLA PSYCHOLOGÓW
A Test znalazł się w danej grupie zgodnie z decyzją Autora.
Kwalifikacje i dokumenty wymagane przy zakupie testów w
Pracowni Testów Psychologicznych PTPopisane są na stronie:
https://www.practest.com.pl/zasady-dostepu-do-testow