Szanowni Państwo,
polecamy waszej uwadze treść stanowiska Polskiego Towarzystwa Psychologicznego dotyczącego projektu ustawy o zawodzie psychoterapeuty.
STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA PSYCHOLOGICZNEGO
w sprawie projektu ustawy o zawodzie psychoterapeuty
Polskie Towarzystwo Psychologiczne uznaje konieczność regulacji psychoterapii, ale wyraża zdecydowany sprzeciw wobec projektu ustawy o zawodzie psychoterapeuty procedowanego obecnie w Sejmie. W naszej ocenie projekt ten zagraża bezpieczeństwu pacjentów, wprowadza chaos prawny
i rozbija odpowiedzialność zawodową, nie oferując żadnych realnych gwarancji jakości psychoterapii
Najważniejsze zagrożenia:
1. Brak wymogu wykształcenia kierunkowego – psychoterapeutą będzie mogła zostać osoba bez odpowiedniego przygotowania akademickiego i klinicznego w zakresie zdrowia psychicznego. Pacjent nie otrzyma rzetelnej diagnozy ani psychoterapii adekwatnej dla zdiagnozowanego rozpoznania
2. Psychoterapia poza systemem ochrony zdrowia – projekt nie uznaje jej za metodę leczenia, a sam zawód nie podlega Ministerstwu Zdrowia. Pacjent nie będzie podlegał ochronie RPP, nie będzie miał gwarancji pomocy adekwatnej do rozpoznania medycznego. Zdrowie psychiczne to też zdrowie.
3. Brak oparcia o dowody naukowe - projekt odwołuje się do „nurtów” psychoterapeutycznych, a nie do teorii i metod zweryfikowanych empirycznie. To cofnięcie się do modelu sprzed kilkudziesięciu lat, który ignoruje dorobek współczesnej psychologii klinicznej i medycyny opartej na faktach. Pacjent pozostaje bez gwarancji dostępu do psychoterapii, której skuteczność została potwierdzona, a w razie zaskarżenia odnośnikiem będzie tradycja nurtu a nie dowody naukowe
4. Zablokowanie możliwości skutecznego dochodzenia swoich praw przez pacjentów
Odpowiedzialność zawodowa ma być oceniana w oparciu o zgodność z „nurtami”, a nie o skuteczność czy etykę działania. To pozbawia pacjenta realnej ochrony przed błędami terapeutycznymi i podważa sens nadzoru etycznego
5. Jeden zawód – wiele sprzecznych sądów koleżeńskich
Ustawa przewiduje istnienie odrębnych kodeksów i sądów koleżeńskich dla różnych podejść, co oznacza, że ten sam czyn może być oceniany zupełnie inaczej, zależnie od nurtu. Taka konstrukcja niszczy spójność i odpowiedzialność zawodu.
6. Prywatny nadzór nad zawodem – kontrolę nad dostępem do zawodu mają sprawować podmioty szkolące, bez udziału środowisk naukowych, bez nadzoru agencji/instytucji państwowych odpowiadających za zdrowie publiczne. Pacjent nie ma gwarancji dostępu do możliwie najlepszych metod oddziaływania (zgodnie z rekomendacjami międzynarodowych organizacji)
7. Podwójna regulacja. Podwójna regulacja tego samego zawodu.
Ta sama osoba wykonująca tę samą czynność będzie podlegać pod dwie różne ustawy i dwa różne samorządy; psychologa i psychoterapeuty. W zależności od tego, z jakiej ustawy wynika interpretacja, to samo działanie będzie nazywane inaczej i oceniane według różnych kryteriów. Psychoterapia nie jest niezależną dziedziną — w przeważającej części pokrywa się z pomocą psychologiczną, a dla wyspecjalizowanego psychologa jest codziennością jego pracy zawodowej. Proponowane rozwiązanie wprowadza chaos legislacyjny – równoległe procedowanie ustaw o zawodzie psychologa
i psychoterapeuty grozi dublowaniem uprawnień i niejasnościami prawnymi.
8. Jednolity sprzeciw środowisk zrzeszających specjalistów w zakresie zdrowia – przeciwko ustawie wypowiedziały się m.in. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Naczelna Izba Lekarska, Porozumienie Rezydentów Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów oraz największe w Polsce towarzystwo psychoterapeutyczne Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Sprzeciw płynie również ze strony środowiska naukowego. Kompleksową i krytyczną ocenę przedstawia Koalicja dla Psychoterapii i Komitet Psychologii Państwowej Akademii Nauk, a Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego konkluduje “Projekt nie wprowadza zmian, które rzeczywiście poprawiłyby jakość psychoterapii. Nie przewiduje wprowadzenia mechanizmów weryfikacji procesu kształcenia psychoterapeutów, wykonywania zawodu w oparciu o metody potwierdzonej skuteczności oraz nie określa zasad odpowiedzialności zawodowej”
Krytyka i sprzeciw wyrażony przez liczne środowiska w trakcie konsultacji społecznych został całkowicie zignorowany na etapie tworzenia ostatecznej wersji projektu.
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychologicznego jest jednoznaczne: psychoterapia wymaga regulacji, ale procedowany projekt ustawy o zawodzie psychoterapeuty powinien zostać odrzucony w całości.
Potrzebna jest ustawa:
– spójna systemowo,
– oparta na wiedzy naukowej i skuteczności,
– gwarantująca pacjentom realne bezpieczeństwo.
Zarząd Główny
Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
